Οι εντυπωσιακοί βολβοί του φυτού Αμαρυλλίς που καλλιεργούνται για να ανθίσουν κατά χιλιάδες κάθε χρόνο είναι στην πραγματικότητα υβρίδια από είδη του γένους Ιππίαστρον (Hippeastrum). Αν και το φυτό Amaryllis belladonna είναι η πραγματική Αμαρυλλίς, συνήθως με αυτό το όνομα έχει επικρατήσει να αναφερόμαστε στα Ιππίαστρα. Όπως και να την αποκαλείτε αυτή η Αμαρυλλίς είναι ένας μεγάλος τροπικός βολβός με μακριά ιστορία στην καλλιέργεια σαν φυτό εσωτερικών χώρων χειμερινής άνθισης.
Η Αμαρυλλίς συνήθως ανθίζει 2 έως 7 τεράστια άνθη, 15 εκατοστών περίπου, σχήματος κρίνου, επάνω σε τεράστια στελέχη, μήκους 45 έως 50 εκατοστών, που κάνουν τα φυτά αξιοπρόσεκτα ακόμη και όταν δεν είναι ανθισμένα. Υπάρχουν περισσότερα από 50 είδη Hippeastrum που ανθίζουν σε χρώματα άσπρο, ροζ, κόκκινο ή πορτοκαλί, μερικές φορές ριγωτά ή δαντελωτά και αυτά έχουν διασταυρωθεί σε πλήθος σχημάτων, χρωμάτων και μεγεθών. Μερικές παλιές, διάσημες ποικιλίες βελτιώθηκαν για καλλιέργεια σε δοχεία εσωτερικού χώρου όπως: “Apple Blossom” η οποία έχει άσπρα πέταλα με ροζ κοκκινάδια, “Picotee” είναι επίσης με άσπρα πέταλα και ροζ γραμμωτές άκρες και “Lady Jane” που έχει διπλά πέταλα σε χρώμα ροδοκίτρινο.
Σύμφωνα με τους κλασικούς ποιητές Θεόκριτο, Οβίδιο και Βιργίλιο, η Αμαρυλλίδα ήταν μια βοσκοπούλα. Μια παρθένα νύμφη, συνεσταλμένη και ντροπαλή αλλά και σκληροτράχηλη. Ερωτεύτηκε σφοδρά τον από τον Αλταίονα, ένα βοσκό με παγωμένη καρδιά, αλλά τόσο όμορφο όσο ο Απόλλωνας και τόσο δυνατό όσο ο Ηρακλής, και αποφάσισε να είναι αληθινή μόνο γι’ αυτόν χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες. Ο Αλταίων ασυγκίνητος από τη γοητεία της, είχε μοναδική επιθυμία να του προσφερόταν ένα λουλούδι που να μην υπήρχε ποτέ στον κόσμο. Η Αμαρυλλίδα συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών και της είπαν να τρυπήσει την καρδιά της με ένα χρυσό τόξο μπροστά στην πόρτα του Αλταίονα. Το έκανε αυτό, φορώντας ένα κατάλευκο φόρεμα, για τριάντα συνεχόμενα βράδια, ρίχνοντας το αίμα της. Ο βοσκός τελικά άνοιξε την πόρτα του και είδε ένα λουλούδι με βαθυκόκιννα πέταλα, που είχε βαφτεί από το αίμα της καρδιάς της Αμαρυλλίδας.
Η Αμαρυλλίδα, σαν γυναίκα ή λουλούδι, είχε υμνηθεί και από μεταγενέστερους ποιητές. Ζωγράφοι και φωτογράφοι επίσης εμπνεύστηκαν από αυτό το λουλούδι.
Ωστόσο ο βολβός που ονομάζουμε Αμαρυλλίς δεν είναι τελικά πραγματική Αμαρυλλίς και θα πρέπει να εξηγήσουμε το γιατί. Το πραγματικό γένος Αμαρυλλίς περιλαμβάνει δύο είδη Amaryllis belladonna και Amaryllis paradisicola τα οποία κατάγονται και τα δύο από από την Νότια Αφρική. Τα Ιππίαστρα ήρθαν από την Νότια Αμερική και πρωτοαναφέρονται στην Ευρώπη σαν τα “αμερικάνικα κρίνα με τα κόκκινα λουλούδια” ή Belladonna, όπως και τα αφρικανικά κρίνα. Ο μεγάλος ονοματολόγος της βοτανικής Κάρολος Λινναίος (1707 – 1778) ταξινόμησε και τα δύο γένη κάτω από την ίδια ομάδα, και ονόμασε την ομάδα Αμαρυλλίς προς τιμήν της όμορφης νύμφης, όνομα το οποίο έχει επικρατήσει μέχρι και σήμερα.
Ο διάσημος βρετανός βοτανολόγος William Herbert, σχεδόν έναν αιώνα αργότερα επιχειρεί τον διαχωρισμό των ειδών και κατατάσσει ορισμένες αμαρυλλίδες σε ένα νέο γένος το οποίο ονομάζει Ιππίαστρον (Hippeastrum) και παρουσιάζει το νέο όνομα στο βιβλίο του “Αμαρυλλίδες” το 1837. Σήμερα ο όρος Ιππίαστρον αναφέρεται στο σωστό γένος των καλλιεργούμενων υβριδίων αμαρυλλίδας. Ο κόσμος των καλλιεργητών όμως δεν ανταποκρίνεται στο να εμπεδώσει το νέο όνομα και έτσι τα υβρίδια του Ιππίαστρου συνεχίζουν να ονομάζονται με το κοινό όνομα Αμαρυλλίς. Σήμερα το γένος -στην οικογένεια των Αμαρυλλίδων- περιλαμβάνει πάνω από 50 είδη από τα οποία έχουν γεννηθεί εκατοντάδες ποικιλίες.
Η ιστορία είναι θολή σχετικά με το πότε ανακαλύφθηκαν οι Αμαρυλλίδες στην Νότια Αμερική. Τα διάφορα είδη κατάγονται από τις Άνδεις της Χιλής, το Περού, την Βολιβία, όπως και από την Βραζιλία, την Αργεντινή και την Βενεζουέλα, και ακόμα πιο βόρεια από το Μεξικό και τις Δυτικές Ινδίες. Τα είδη H. puniceum, H. reginae, H. striatum, H. reticulatum, και H. vittatum, πιθανόν μ’ αυτήν τη σειρά ταξίδεψαν στην Ευρώπη στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα και πρόσθετα είδη συνέχιζαν να ανακαλύπτονται και να ταξινομούνται.
Στην Ολλανδία οι αμαρυλλίδες που καλλιεργούνται για επαγγελματικούς σκοπούς, συνήθως πολλαπλασιάζονται με παραφυάδες σε μεγάλα φυτώρια. Οι βολβοί φυτεύονται από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάρτιο και η συγκομιδή γίνεται με το χέρι από τον Ιούνιο μέχρι τον
Οκτώβριο, όταν όλα τα φύλλα έχουν αφαιρεθεί. Μετά την συγκομιδή οι βολβοί γρήγορα ξεραίνονται και μένουν αδρανείς. Το παλιό ριζικό σύστημα πρέπει να παραμένει ζωντανό.
Αν και η Ολλανδία και η Νότια Αφρική κυριαρχούν στην παραγωγή βολβών σήμερα, ωστόσο νέα υβρίδια έχουν δημιουργηθεί στην Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, την Ινδία, το Ισραήλ και την Βραζιλία.
